Woordenlijst Sekipa
Jump to navigation
Jump to search
Sekipa | Nederlands |
---|---|
abi'i | alfabet, i.h.b. het Sekipa alfabet, abugida; schrijven, spellen |
afesëri | haasten; haast |
angku | enkel (lichaamsdeel) |
apati | vreemd, uitzonderlijk; mooi, bijzonder |
apesing | sinaasappel, citrus |
apu | appel |
apönu | aardnoot, pinda |
areki | woonboot, drijvende woning |
ayo | ei |
bakamang | helpen; aanhang, gevolg |
baki | bakken, braden |
bakëpu | boodschap, informatie |
bana | branden |
baru | varken |
basi | macht, gezag |
baya | baden, zwemmen; plek aan zee waar gebaad wordt |
bayö | secundaire tijd van biyó |
bebari | lawaai, kabaal |
belawa | blauw |
beleĉi | blad; bladzij |
belini | blind |
beliri | vrolijk, blij |
belëfu | barrevoets |
belëka | grasveld |
belëka kë'usi | picknicken, bij elkaar zitten in de open lucht |
belóngka | bloem |
belósung | bloesem; bloesemen |
belutu | bloed |
benatu | bang; vrezen |
beng | kind, kinderen (enclitisch) |
bengseki | kinds, seniel, dement |
bengĉi | kind; klein kind |
beni | kinderlijk, kinderachtig, onvolwassen |
bepi | grootmoeder, (hoog)bejaard vrouwelijk familielid; aanspreekvorm voor bejaarde vrouwen |
bereyi | pap, brij |
beri | berg |
berodi | bruid |
beroni | hersenen; verstand; (bnw.) slim, verstandig |
beruki | broek, onderbroek, korte broek |
beruya | verwarrend, ingewikkeld |
berë'a | voedsel |
berëni | bewolking; bewolkt |
beróhi | maaltijd, tussendoortje, (i.h.b. ontbijt, lunch) |
beróra | broer, zuster |
berórangsa | broers en/of zusters (collectief) |
besi | goed, zeer goed, best |
besi-besi | allerbest |
besiti | bezoeken; gast, visite |
besona | borrel, aperitief (Fatardonisch leenwoord) |
betiyi | vroeg; te vroeg, voortijdig |
bewari | vesting, kasteel, archief |
bewaĉi | spelen |
bewómung | buur, buren |
bewóĉu | bordje, opschrift, inscriptie |
beĉo | bed |
bilida | bloeden, gewond zijn |
biweka | waakzaam zijn, opletten; bewaker, wachter |
biyema | boom |
biyó | blijven (hulpwerkwoord) |
biĉi | weinig (onbepaald telwoord) |
bolu | brood |
bubuta | boter |
buduku | sjaal, hoofddoek, zakdoek |
buku | boek |
buku toku | standaardtaal, boekentaal |
bukubëng | beuk (of vergelijkbare boomsoort) |
bukulu | beukenoot |
bungkopu | handel, voordeeltje; handelswaar, markt |
buru | Boere (volk); Jonkershoeks |
buröng | bruin |
busa (mo, no) | bij zich |
béya | bij (insect) |
bë- | hulpwerkwoord passief perfectief |
bë'era | beer (roofdier) |
bëkong | baken, teken, sein |
bëlang | achterwerk, bil |
bëng | boom, bomen, bos (enclitisch) |
bëngberi | herinneren; herinnering (als handeling) |
bëngdu (no) | in, binnen |
bësi | dier |
bëtu | bitter, wrang |
bódi | met ontbloot bovenlijf |
bókesang | broek |
bólu | stier |
bóngka | bot, been |
bópa (no) | boven, bovenop |
bóseki | bos, woud |
bóto | schip |
bówang | Bobbejaans |
bóĉi | werken, arbeid verrichten; werk, arbeid |
böko | kind, kleuter |
bölehi | werken, m.n. fysieke arbeid |
bölu | lichaam, lijf |
böyu | regenbui |
dangpi | vochtig |
de- | korte stam van dö |
deritöra | directeur (staatshoofd van Aquilon Directoraat) |
deruha | droog |
deréha | moeilijk, complex |
dewada | secundaire tijd van dewara |
dewapa | stad, nederzetting |
dewara | durven (hulpwerkwoord) |
dewesu | dwars, in de weg, diagonaal |
dewongda | actief, bezig |
di'i | secundaire tijd van dö |
di'ing | handeling, verrichting, daad |
dofo | stom, doof; dof, niet luid; saai, vervelend |
dosa | stof |
dositi | gewoon, profaan, niet-gewijd |
doya | dag |
du | toen (partikel; markeert verleden tijd) |
dungsi | dansen; dans |
dëda | dood, overleden; sterven |
dëhu | scherf |
dëhukó | aardewerk |
dó'a | poort, deur, opening |
dóba | vijver, meertje |
dótu | dochter |
dö | hulpwerkwoord actief imperfectief |
döngbi (no) | dichtbij |
ehi | waar, origineel, echt, autentiek |
eka | en, ook (korte variant, zie: ka) |
engdi | en degenen die daarbij horen (enclitisch, vooral na namen) |
engdi'i | inderdaad (bijwoord én bijvoeglijk naamwoord) |
fa | misschien, wel, ergens (enclitisch); Fatardoniaans (afkorting) |
fa'ësengwéki | vijftalig woordenboek; vijftalig |
fadóngya | Fatardonisch |
fangki | vrouw; vrouwelijk |
fangki beróra | zuster |
fara | reizen (over zee), varen, zeilen; reiziger |
faróng | vooraan, dichterbij gelegen |
fasetu | voornaamst, belangrijkst, hoofd-, chef- |
fasetóng | sterven, overlijden |
fasi | snelheid, handigheid; snel |
fawinu | verdwijnen, verliezen |
fe | van ... af; om, door; van, voor (voorzetsel) |
femili | verwant, achterneef/-nicht |
felosi | vlees |
feróri | veranderen (van A in B); metamorfose |
fewili | verwelken |
feyuru | vuur |
feyöri | gepassioneerd |
fibi | vijf |
fibitoku | vijftalig, kundig in de Vijf Talen (d.w.z.: Fatardoniaans, Lon̥, Zandisch, Westerlings en Sekipa) |
fibitoku suwala | vijftalige school, vijftalig onderwijs |
fibitoku tewöĉeta | vijftalig woordenboek |
fimu | met ontbloot onderlijf |
fimuhena | laaggelegen plek, onderaan een helling, waar kans is op wateroverlast |
fodi | voogd; verzorgen, bewaken |
fodi mo olong | landvoogdes, staatshoofd van ÓTT |
fu | zie fe, met gegrammaticaliseerd religieus ontzag |
fuhu | vogel |
fëng'a | vinger |
fësu | vis |
fóta | voet |
fówu | volwassen |
föröng | vriend, vriendin |
föta (fe) | uit, afkomstig van |
ha | hulpwerkwoord actief perfectief |
habusa | interjectie die wens uitdrukt, ongeveer te vertalen als: proost! smakelijk! gezondheid!; (znw.:) toast, gelukwens |
habusa iti-iti | eet smakelijk! |
hangfa | haven |
hareki | luisteren |
hatu | hout |
he- | korte vorm van ha |
helang | scheepswerf |
hena | hoek, woonplaats |
heto | hart; midden- |
hi'i | secundaire tijd van ha |
hingda | paard |
hiri | geldbedrag, loon, huur |
hiyang | thuis, erf, vertrouwde omgeving; dorp |
hongĉi | hand |
hora | hebben, houden, bezitten |
horosó | goed, prima, in orde (Bobbejaans leenwoord, < horošó) |
hosu | nek, hals |
hoti | vader |
hu'a | moeten, nodig zijn (hulpwerkwoord) |
huda | secundaire tijd van hu'a |
hungda | honderd |
hungda'iru | honderdjarig jubileum |
hungĉi | hond |
hutu | huid |
huĉu | beschermen; beschermer |
héfa | doen |
héha | hoog |
héngdo | geheel, alle; helemaal, allemaal |
hépu | helpen |
héti | steeds, voortdurend, telkens |
hëli | gewijd, heilig, "taboe" |
hëli pola | eilandje waar de Sekipa hun doden neerleggen |
hëng | hij, zij; hem, haar, hun, hen; zijn, haar, hun |
hëngpa | hennep |
hëngyi | hangen |
hóki | huis |
hómesu | plotseling, onverwacht; noodlot |
hópi | hoop, verwachting; hopen, verwachten |
hópu | baai |
hósasu | plantage, boerderij, landgoed (Bobbejaans leenwoord, < hozjájstvo) |
höfu | helling; heuvel |
hönung | honing; zoet |
ifehi | eeuwig |
iki | eik; eiken |
ikibëng | eik (boom) |
ikilu | eikeltje |
imeki | bijen houden; imker |
ingwada | goed, correct, in orde |
iningni | plotseling |
inongyi | moe, uitgeput |
iping | open; openen |
irang | ader |
iru | jaar |
iti | eten |
iyu | paling; slang |
ka | en, ook (lange variant, zie: eka) |
kari | kiezen; keuze |
kebalu | kliek, samenzwering |
kedisi | zorg, bemoeienis; zorgen, bemoeien, beslissen |
kelatura | elite, machthebbers (Bobbejaans leenwoord) |
kelutu | boomstok; bomen (ww.) |
kenaru | veel; bijwoord dat comparatief/superlatief markeert |
kenuta | zweep (Bobbejaans leenwoord) |
kenëbu | knie; bocht |
keróba | insect |
kesu | gras |
kewata | kort |
kewosi | smeren; zalf; kwast |
keyësi | ontstemd |
keĉi | vangen |
ki | Sekipa (afkorting) |
ki'u | keel, slokdarm |
king | geen, niet (ontkennend partikel; eufonische variant van yëng) |
kiwaĉi | ontspanning, vermaak; leuk, aangenaam |
kohi | kauwen |
kohi tóseka | kies (znw.) |
kongsu | zeer, geheel (bijw.) |
kora | koud |
kotongya | kastanje |
kotulu | uil |
koyuti | geit |
koĉu | spreken, praten |
ku'u | secundaire vorm van kë- |
kula | diep, uitgehold, laag; kuil |
kulëmi | glimlachen |
kunapa | mooi, goed verzorgd |
kunisi | lachen |
kunóba | mug, steekvlieg |
kuraku | lust, seksueel verlangen |
kurawa | dik, stevig, gezet |
kurima | akelig, gruwelijk |
kurini | groen |
kurung | aarde, grond |
kusepóng | heer, meester, grootgrondbezitter (Bobbejaans leenwoord, < gospód') |
kuwara | ziekte, epidemie |
kuwóng | sommige, enkele |
kuwósu | gans |
kuwóta | ding, zaak; dingen, spullen |
kuya | hallo (algemene groet) |
kuĉebo | lijsterbes (of vergelijkbare bessen dragende boom/struik) |
kéngni | kéngni: militair bevelhebber, koning |
kéngni no séyi | kéngni no séyi ("zeekoning"), admiraal |
kéngnilong | koninkrijk |
képi | kopen, verkopen, handeldrijven; handel |
képimong | handelaar, winkelier |
kë- | kunnen (hulpwerkwoord) |
kë'usi | ontspannen samenzijn |
këdu | man; mannelijk |
këdu beróra | broer |
këkuna | geschiedenis, m.n. lokale geschiedenis, heemkunde |
këĉung | kitjoeng (këĉung), nationale sport van de Sekipa |
kóki | koe, rund |
kóngtu | anus |
köla | penis |
köru | taille, middel, gordel |
lada | kast, kist, la |
lekong | laken, kleed |
lewata | poep, drol |
leyówang | religie, i.h.b. u Leyówang |
leĉawi | onderwijzen, aantonen, leren; onderwijs, les; leraar |
li'i | secundaire vorm van lëtu |
li'iĉa | lied |
liwëhu | evenwicht, harmonie; evenwichtig, gelijkmatig |
liyawa | favoriet, lievelings-; graag |
liĉi | klein |
long'eri | verlangen (ww.); verlangen (znw.) |
longno | long, longen |
ludu | geluid; luid |
léfong | lawaai, rumoer; luid |
léfu | lever |
léha | laag (bnw.) |
lésa | liggen; leggen |
lë- | korte vorm van lëtu |
lëbang | levend; levendig, vrolijk |
lëbi | leven |
lëfo | liefhebben, beminnen; geliefde |
lëfongsa | liefde |
lëring | leren (als een leerling) |
lësang | laars, hoge schoen |
lëseta | lijst; opsommen |
lëtu | laten (hulpwerkwoord) |
lófu | lucht, hemel; het weer |
lóki | geluk; gelukkig |
lóngpu | ruw, onfatsoenlijk |
löbangki | ontspannen samenzijn (m.n. van ouderen, buitenshuis) |
löbangki sëĉi | leugenbank |
löheni | liegen; leugen |
lösu | luis |
maha | maag (orgaan) |
maki | eenvoudig |
maki toku | pidgintaal, i.h.b. op basis van Sekipa |
mara | meer (znw.) |
masa | geleerde, priester, deskundige; masa (eretitel) |
masu | secundaire tijd van mö- |
matimu | goed, mooi, geweldig, prachtig |
maĉi | made |
meba'ang | tempelgong (Zandisch leenwoord) |
memi | moeder |
mereka | markt |
meyëĉu | zoet, mierzout |
meyöĉi | mengen, vermengen |
mi | ik, mij; mijn |
mihi | plassen; urine |
mingkëpu | gemeenschapszin; gemeenschappelijk |
miyamu | mier (insect) |
mo | met, door; bij; aan, voor; over; van, voor (voorzetsel) |
mo- | korte vorm van moyi |
mongda (mo) | in samenwerking met; gezamenlijk |
mongsoka | groot, zeer groot |
mongsoka sari'i | grote oorlog, i.h.b. de Hirukijnse Oorlog |
moyi | mogen, graag willen, lusten (hulpwerkwoord) |
mu | zie mo, met gegrammaticaliseerd religieus ontzag |
mula | mond; monding (van rivier); dialect |
mula toku | dialect, tongval |
méng | mensen, volk (enclitisch) |
méngsu | minst; slecht |
mésu | meest, zeer veel, bijwoord dat superlatief markeert |
mëng | minder, bijwoord dat comparatief markeert |
mëdang | centraal gelegen |
mëhi | vlieg (insect) |
mëhu | mager, ongezond, ondervoed |
mëngmetu | weinig, niet talrijk |
mëra | meer, bijwoord dat comparatief markeert |
móhu | secundaire vorm van moyi |
móku | melk |
móyu | mevrouw, u; ouder vrouwelijk familielid, dame; móyu (eretitel) |
mö- | moeten (hulpwerkwoord) |
nama | naam |
natu | nacht |
nedi- | secundaire tijd van neta |
neta | ontkennend hulpwerkwoord actief imperfectief (vgl. dö ); nee |
netu | net (znw.) |
netu'a | ontkennende vorm van hu'a |
netuda | secundaire tijd van netu'a |
newara | elkaar (wederkerig voornaamwoord) |
newaseki | bekijken, rondneuzen |
newasu | neusgat |
newi- | secundaire tijd van néng |
nifeta | mes, dolk, zwaard |
niro | nier |
niyema | noemen, heten |
niyóng | negen |
niyóngka (no) | naast |
no | in, op, bij; naar; van (voorzetsel) |
noli | nagel |
nolu | navel |
noluhena | centrale plek |
noto | graan |
nu | zie no, met gegrammaticaliseerd religieus ontzag |
néfi | mug |
néng | ontkennend hulpwerkwoord passief perfectief (vgl. bë-); nee |
néya | nieuw |
néya abi'i' | Ptan Bwen ("nieuw alfabet") |
në'esi | slecht, nietig, onbeduidend |
nëkang | naakt |
nëma | nemen |
nëta | niets |
nósa | neus |
nóta | noorden |
nö'itu | tam, mak, braaf |
nö'ufö | vreemd, raar, onheilspellend |
nötu | noot (vrucht) |
o- | voegwoord, markeert bijzinnen |
odongdi | dagelijks, gewoonlijk, gewoon |
ofara | voorouder(s) |
oku | of (geeft keuze tussen opties weer) |
okulu | school, leer, filosofische of religieuze stroming |
okungsa | keuze, keuzemogelijkheid |
olong | eiland; land; olong, deelstaat van ÓTT |
oming'i | gedeeld, bilateraal, internationaal |
ongsi | eigenlijk |
ongyi | eend |
ora | oud |
orasu | bijzonder, geweldig, goed |
osuyung (fe) | behalve, uitgezonderd |
owari | verdediging, defensie, krijgsmacht; verdedigen |
owari mo hingda | ruiterij, cavalerie |
owari no séyi | marine |
owari no wolu | infanterie, mariniers, landtroepen |
oya | eigen (vaak enclitisch; versterkt bez.vnw.) |
oyera | alle; allen, allemaal, alles (onbepaald vnw.) |
para | peer |
paretési | priester/kenner van de traditie op Sepókang |
pata | deel, onderdeel |
pelisi | toezicht houden, controleren |
peluhu | ploeg; ploegen |
pelëĉa | boerderij, gehucht |
perata | taalgebruik, spraak |
peróta | veel; bijwoord dat comparatief/superlatief markeert |
pesóng | mens |
peturu | team, i.h.b. in het kitjoeng |
pewósa | waterplas |
piba | te voorschijn komen(d), verschijnen |
pidi | ruggemerg; fut, wilskracht |
pipa | peper |
pirówa | proeven, smaken |
piseli | praten, kletsen, gezellig samenzijn; salon, gelagkamer |
piyani | dronken, verdoofd, onder invloed (Bobbejaans leenwoord, < p'jányj) |
piyuta | zenuwstelsel, hersenen, geest |
piyöta | klein; kleintje, peuter |
pola | eiland, klein eiland; afgezonderd of begrensd stuk land |
pongĉi | bord, schaal |
pu | misschien, wel, soms (partikel; drukt onzekerheid en/of waarschijnlijkheid uit) |
puseta | long; adem, ademhaling; blaasbalg |
pósa | woonplaats, dorp |
raba | slaaf, lijfeigene, plantagearbeider (Bobbejaans leenwoord) |
rabóti | werken, zwoegen (Bobbejaans leenwoord, < rabótat') |
rara | ziek; plotselinge ernstige ziekte, beroerte |
ri'i | raad, parlement |
ridi | reizen (over land), rijden; reiziger |
riti | bui, humeur |
rona | oever, kant, rand |
roni | regen |
ruheli | uitvallen (van blad of haar), dwarrelen |
ruha | ruw, ruig |
ruku | ruiken; geur |
rungĉi | cirkel; rond, circulair |
rédang (fe) | vanwege; omdat, doordat |
réya | vrij, onafhankelijk |
réyi | klaar, gereed |
rëda | rood |
rëna | lopen, gaan |
rësuwasi | plannen, aanstalten |
röta | groot, belangrijk |
sa | zo; als, markeert predicaat (voorzetsel) |
sama | willekeurig, ongeregeld, doelloos |
sang | Zandisch (afkorting) |
sangĉu | Zandisch |
sapóyu | banket, feest, drinkgelag (Bobbejaans leenwoord, < zapój) |
sari'i | oorlog, conflict |
sarupa | villen |
sarupa sëkiyu | verwensing, vgl.: "ik doe je wat aan!, vaak schertsend gebezigd |
sarëbi | ambitie; streven |
sayeri | ster |
sayeri natu | nachtelijk festival ("sterrennacht") op Sepókang |
sayuru | regering; besturen, regeren |
sayëna | steen |
sefeta | zacht, teder |
sekadu | schouder |
sekawa | boot: roeiboot, klein vissersbootje |
sekipa | Sekipa |
sekipangsa | Sekipa cultuur, Sekipa identiteit |
sekipu | schildpad |
sekowa | voorzichtig, schuw |
sekutu | boot, schip (van behoorlijke omvang) |
sekënu | schuin, hellend, diagonaal; helling |
sekóngka | been, scheenbeen; (bnw.) lang |
seköfa | sleets, geschaafd |
seliyo | lui, langzaam |
seluhu | lui, slaperig; slap, zonder ambitie |
selëma | erg, akelig, slecht |
selófa | slap, niet meer krokant, kracht verliezend; decadent |
semaru | vies, vuil |
semóki | roken; rook |
semóra | smeerbare substantie: zachte kaas, boter, saus, vet |
seniwi | wit |
senóda | slim, intelligent |
sepöĉa | boerderij, huis |
serëma | rivier |
sesu | zelf |
setari | langzaam, geleidelijk |
setoli | steil |
setolu | steel, stam, stok |
setulo | stoel |
seturu | seturu: ÓTT munteenheid |
seturung | citroen, citrus |
setëni | denken, nadenken, peinzen, piekeren |
setömi | zwijgen, mokken; stil, stom, zwijgzaam |
sewana | zwaan |
sewaru | zorg, zorgen |
sewata | zwart |
sewiti | zoet, lief, aardig |
sewoki | zwerven, dwalen, dralen, slenteren |
sewëma | drijven, zwemmen |
sewóhi | drinken (znw.), slok; (alcohol) drinken |
seyö | variant naast seyó (zie daar) |
siki | zoeken |
siko | ziek; ziekte |
sikëna | schoon, proper |
sili | zeilen, varen; reis per schip |
sining | zenuw, pees |
sipu | ui |
siri | Zidran; Zidranistisch |
siri okulu | Zidranisme |
sitëti | stoten; stotend, hortend, plosief |
siyawa | brengen, laden, vervoeren tussen schip en opslagruimte |
siyëpa | zeep |
siyó | zien |
soli | zeil |
sotu | zout |
su | zie sa, met gegrammaticaliseerd religieus ontzag |
su'u | secundaire tijd van së- |
sukeru | suiker; zoet |
sulépu | winkel, kraam (leenwoord uit een Bobbejaans dialect, < sklep) |
sunu | gezond |
sunungsa | gezondheid |
supa | drinken |
surötu | schuchter, verlegen, weifelend |
suwóng | schoen, sandaal, slipper |
suyëpi | schaap |
séhung | zeehond, rob |
sésa | zeggen |
séyi | zee |
së- | zullen, gaan, van plan zijn (hulpwerkwoord) |
sëni | eigenzinnig, kieskeurig |
sëno | zon |
sëta | zitten; zetten |
sóngta (fe) | sinds; sindsdien |
sónu | zoon |
sóta | veel; bijwoord dat comparatief/superlatief markeert |
sótabasi | machtig |
sótafasi | snel |
sótaludu | luid (bnw.) |
sótapidi | wilskrachtig, volhardend |
sótayëlu | rijk |
sö'uĉi | slappeling, lafaard; slap, laf |
söng | zachtjes, geleidelijk afnemend (enclitisch) |
söngĉu | zacht, kalm, geleidelijk |
sötu | zuiden |
söturi | vervallen, sleets, oud, ongezond |
ta | naar; aan, voor; markeert lijdend voorwerp (voorzetsel) |
takeru | slecht, boosaardig |
takimang | praten, kletsen |
talika (mo) | samen, tegelijk met |
tanama | bijnaam |
tapaĉi | uitdelen; portie, gift |
tasetong | stelsel, systeem |
tayeka | toebehoren, aanhangsel, bijlage |
te- | betrekkelijk partikel (samengestelde vorm) |
te'olongta | archipel |
tebeka | terug, achteruit |
teberita | gebergte |
tebukuta | bibliotheek, boekerij |
tedi'ingta | geschiedenis; handelingen |
tekong | deken, kleed; mantel |
terangku | sterk, getraind, gespierd, lastig; trainen |
terasi | overkant; ander; anders |
terema | darm |
teróngwa | gemengd, gevarieerd, willekeurig |
tewa | twee |
tewahësaki sayuru | condominium |
tewasekaya | van twee volkeren |
tewatoku | tweetalig |
tewangbo | braam |
tewöĉeta | woordenboek |
tewatu | kwetteren, zingen |
ti | betrekkelijk partikel |
tingna | nieuws; krant |
tiyena | teen |
tiyera | vereniging; verbond; staat, federatie |
tohi | trekken, slepen, brengen, meenemen |
toku | taal, dialect; spreken |
toku tasetong | taalsysteem, grammatica, syntaxis |
tokuli | taal-, taalkundig, talig |
tong'a | tong |
tu | zie ta, met gegrammaticaliseerd religieus ontzag |
tuka | tak; afdeling |
tuki | slim, handig |
tupadi | steeds, om de haverklap |
tëmeri | bouwen |
tëmoni | enkele, enige |
tëngka | denken, bedenken |
tëngpu | tempel |
tëni | dun, smal |
tëtu | gesloten; sluiten |
tófelu | schoen, slipper; sloffend lopen |
tófu | twaalf |
tómu | duim |
tóng'a | donder, onweer |
tóseka | tand |
tóseti | dorst; dorstig |
töku | kalm, rustig |
tökutöku | kalm, rustig |
u | voorwerpsel dat religieus ontzag uitdrukt |
u memi fama | Moedergodin |
u wöreki | begrafenisrituelen uitvoeren volgens de Sekipa tradities |
u'efu | religieus ontzag oproepend: heilig, gewijd, goddelijk |
ubilo | blijven, overblijven; rest |
ufesung | onbetamelijk |
ulësa | vergaderen, beraadslaan; vergadering |
ungdóngka | ten onder gaan; ondergang |
ungbidi | enorm, groot |
ungda (no) | beneden, onder |
urangna | Uranisch |
urémi | overstuur, geëmotioneerd |
uru | tijd |
uru'iti | tijdverdrijf |
usa | zeer, heel (bijwoord) |
uwana | hoorn, gewei |
wa- | welk, wat, wie (interrogatief prefix) |
wa'a | secundaire tijd van wö- |
wakawa | slenteren, leeglopen, rondhangen |
wano | haan |
wasang | broek, kousen |
watu | wortel |
waĉa | eventjes, een poosje |
wengyi | wonen |
weróng | terug, omdraaiend |
wesana | ergens, ergensheen; plaats, locatie |
weseta | Westerlings |
weta | water; zeeboezem |
weyasa | worst |
weyékang | echo; weerklinken, echoën |
weyëri | waarheid; waar |
wi'i | secundaire tijd van bë- |
wiki | nederzetting, dorp; haven |
wini | wind |
winu | wijn |
witi | nat |
wiwiri | blad (van plant), (heilzame) kruiden |
wo | een, wat, iets markeert onbepaaldheid (enclitisch partikel) |
wolu | vastewal, oever; i.h.b. (Zuid-)Hiruki |
wolu iyu | slang (eig.: vastewalpaling) |
wonö | walnoot |
wonölu | walnoot (vrucht) |
woroĉi | verdwijnen, geleidelijk wegsterven, overlijden |
woseki | wassen |
wu'u | secundaire tijd van wó- |
wungda | vreemd, bijzonder, wonderlijk |
wé | Westerlings (afkorting) |
wé'uĉu | omgeving, milieu, zichtbare wereld, natuur, kosmos |
wé'uĉumoĉi | geofictie |
wë- | korte vorm van wëti |
wëkeri | regel, besluit, wet |
wëti | weten, kennen (hulpwerkwoord) |
wëfehi | veranderlijk, impermanent; impermanentie |
wëko | week, slap; fricatief |
wëla | plezier, vreugde |
wësu | secundaire tijd van wëti |
wó- | willen (hulpwerkwoord) |
wókóng | welkom (bnw) |
wókóng kóma | welkom (begroeting) |
wótu | dat is..., dat zijn...; voilà |
wö- | hulpwerkwoord passief imperfectief |
wöru | moe, uitgeput |
wöĉa | woord |
yawa | geven |
yawó | instemmen, ja zeggen |
yemesa | arm (znw.); tak |
yemutu | arm (bnw.); armoede |
yengna | graag, met plezier |
yengseti | serieus, ernstig, gewichtig |
yero | horen |
yilu | geel |
yu | jij, jou, jullie, u; jouw, jullie, uw |
yumi | jij en ik, jullie en wij, wij samen (inclusieve 1pl., vgl. ösu) |
yé- | ja |
yëbo | aardbei |
yëlu | geld, bezit |
yëmaĉi | geld verdienen; financieel succes |
yëreka | haar (znw.) |
yëng | geen, niet (ontkennend partikel) |
yëpa | diep |
yëpu | aardappel |
yërang | leeftijd, tijdperk |
yësa | hier; deze, dit |
yëĉo | verjaardag, jubileum; jaarlijks terugkerend feest, gedenkdag |
yóngfangki | jonge vrouw, meisje |
éha | oog |
ésonu | horizon, einder |
ésu | ezel |
éwita | doel, bedoeling |
ë | Lon̥ (afkorting) |
ë'ana | arend |
ëha | oever |
ëka | akker, moestuin |
ëmali | zeuren, zaniken, kletsen, roddelen |
ëng'i | smal, benauwend, beangstigend; vrezen |
ënuwi | vervelend; lusteloos |
ëra | oor |
ëseta | Loridisch; Lon̥; betrekking hebbend op de HHA |
ó'ada | schiereiland; hoek; plek |
ódulu | dwalen, in de war zijn; dwalend |
ófang | onderkomen: gasthuis, kazerne |
ófang fe owari | kazerne (verblijf voor militairen) |
ófang mo siko | ziekenhuis |
óherana | bewaker, bewaking (Bobbejaans leenwoord, < ohrána) |
ómaka | vorm, uitvoering |
ónari | gewoonlijk |
óngka | meneer, u; ouder mannelijk familielid, heer; óngka (eretitel) |
óngkera | terugkeren, zich omdraaien |
óngpili | maken, bewerken, samenstellen |
óngta (no) | tot aan |
óra | ander |
óridi | Ārdra |
ósung | maar, daarentegen |
ótangti | Ótangti: van de ÓTT (bnw.) |
öbirung | buurt, nederzetting, dorp; gilde, belangenvereniging |
ölésu | verklaren, duiden; toelichting |
önoyu | drukte, menigte, rumoer |
öpiki | ontsnappen, weglopen |
ösu | wij, ons; ons (exclusieve 1pl: "wij, niet jij", vgl. yumi) |
ötoni | einde; eindigen; uithoek, afgelegen plek |
ĉeteri | kletsen, praten |
ĉetili | aardig, leuk (Fatardonisch leenwoord) |
ĉisi | kaas |
ĉudu | kwaad, boosaardig, demonisch, duivels |
ĉuduwini | demon die dwaalleer verspreidt en zeelieden uit koers brengt |
ĉunu | betovering, charme; mooi, charmant |
ĉépa | mooi, knap, aantrekkelijk |
ĉëho | dijbeen; ham |
ĉëla | wiel, rad, cirkel |
ĉóka | groot, dik, breed |
ĉóteri | kwetteren, kletsen, kwebbelen |
ĉösa | donker, duister |