Lijfs

Het Lijfs of Lijflands is een minderheidstaal in Karstonia en het naburige Letland. Het Lijfs is een Fins-Oegrische taal die verwant is aan het Ests en het Fins. In het verleden was het Lijfs een grote taal, maar in de loop der eeuwen is het door het Lets en het Karstoniaans verdrongen. Tegenwoordig heeft het Lijfs nog enkele honderden sprekers, waarvan de meeste in Karstonia wonen; in Letland is de taal nagenoeg uitgestorven.

Kenmerken De uitspraak van het Lijfs is opvallend ritmisch, doordat de klemtoon vrijwel altijd op de eerste lettergreep ligt. Daarnaast kent het Litouws ook een muzikaal accent, net als het Lets en het Karstoniaans. De Lijfse uitspraak heeft veel gemeen met de Letse, die er dan ook door beïnvloed is.

De grammatica van het Lijfs wijkt af van die van de Indo-Europese talen. Het Lijfs is een agglutinerende taal: grammaticale en semantische relaties worden steeds uitgedrukt door herkenbare achtervoegsels, waar Europese talen meestal van partikels, vervoegingen en voorzetsels gebruik maken. Sommige onderzoekers beschouwen deze achtervoegsels als naamvallen. De Lijfse grammatica staat hierin dicht bij de Estse en de Finse.

Wat opvalt aan het Lijfs is het bijzondere gebruik van het wederkerige voornaamwoord ("zichzelf"), dat verschillende betekenissen kan hebben en vooral wordt gebruikt om verwijzen eenvoudiger te maken.

Invloeden Het Lijfs heeft in het verleden een sterke invloed uitgeoefend op het Lets. Het Lets heeft, anders dan het verwante Litouws, een vaste klemtoon op de eerste lettergreep. Taalkundigen nemen aan dat het Lets deze klemtoon aan het Lijfs heeft ontleend. Litouwers beschouwen het Lets graag als "Litouws, uitgesproken door Lijflanders". De invloeden op het Karstoniaans zijn minder duidelijk. Andersom heeft het Karstoniaans wel invloed op het Lijfs. Veel dagelijkse woorden zijn zo aan het Karstoniaans ontleend. Er zijn ook de nodige Duitse leenwoorden.

Telwoorden Tellen van één tot tien in het Lijfs:

ikš kakš kuolm nēļa vīž kūž seis kōdõks īdõks kim

Zie artikel over de Lijven in Karstonia; [[1]]