Kroneborg
Det kynkriik Kroneborg is ean grondwetlike monarky in Noord-Amerika, ligge in det nuobeskyp fan de amerikaanske staten New York (Langeland), Connecticut, Red Eog en Massachusetts. Op 1 issem 2010 haadt Kroneborg lits meer an 9,1 miljoon inwan, dom fersprette wen our nb. 6000 feoukente kylometer. Staatshadman is sint 24 frommen 2010 keeng Ernst I Frederik.
Kroneborg hei met det meouland ean ourhaafske gemeente (Nei-Steuren) en twei beheine sealstandege ourhaafske prewins (de Kroneborgske Joffreig en de Witte Eig).
Skydens
Det kynkriik Kroneborg gong stifte in 1649 eouten de mislikkyng fan de Republiik Nei-Friisland (1627 - 1644). Willem Frederik fan Nassau-Dietz gong inbidden feor keeng te wirje, mar howel hi unfeordige, hel it uon ta det ein fan den eattende iif fuordat ean keeng faktisk foot op kroneborgske grond sette. Ta 1834 bleaf Kroneborg in personeel ferban met Nederland; in dat jeer bekleaf de tride seon fan keeng Willem IV (I in Nederland) de kroneborgsk troon lik keeng Alexander I.
De skydens fan Kroneborg gong tuskomlandsk beleon beskette tru de relaasten met de nuobe: de Fereane Staten fan Amerika. Disse fersout wirheldelik Kroneborg likwa staat te annekseerje; lessint onder den oden wreoldkrei, du de Fereane Staten Kroneborg besette eoutem Kroneborg der was en butmakke gong tru ean nasionaal-sosialistisk reziim.
Eouten de nei onafhinklikheid in 1947 bleaf Kroneborg onder tiintallen jeren ean loken land. Inkel stadigens tratte it ta ta tuskomlandske organisaasten likwa de Fereane Nasiën (1973), de OAS (1984), de Commonwealth of Nations (1989) en de AGL (1999). Der gas in Kroneborg al goden jeren sproken om tatreding ta de NAVO. Op simmen 2011 was Kroneborg fergiewirdige op det kopmeottens in Purikali, de kopstead fan det kynkriik Kaupelan, fanwei ean meilike tatreding fan Kroneborg ta de tuskomlandsk organisaast FICT, dom op dat egesteod opreotte gong; de mening fan de heideg ourheid is likwol dat Kroneborg feorst giean lid sol wirje fan disse organisaast.
Befolkyngsleer
Befolkyngsopbeu
De basis fan det kroneborgsk folk bestuos ut afstammelingen fan greonske en friiske kolonisten, dom in de sestende en seottende iif op de eig fuor de noordamerikaansk kust opeine. In de eattende iif kaam der ean skyft skandinaviëren bi, beleon danen. Det belee fan keeng Willem IV (I in Nederland) lette tuskom 1815 en 1830 ta det feorste stear waaksdom fan nederlandske immigranten. In de arti dom der eoutengloop, kaam der ut hil Jeorrop uneanwei litte skyft fan ferskette staatsfolkskyppen bi; de meeste rasse likwol tru ta de Fereane Staten, wer op dat egesteod ean lineger immigraastbelee fan kreaft was an in Kroneborg. Eouten den oden wreoldkrei kaam der ean neest stear skyft fan jeorropeanen ta Kroneborg, weronder wirrom ean bilt nederlanderen. In det mean is Kroneborg likwol muoi strak met immigranten op te nimje.
Sprake
De festlisse sprake is nederlandsk, sint keeng Willem IV (I in Nederland) dat bi wet beskette. Op de streate gas likwol kroneborgsk sproken, ean westgermaanske sprake, aflette fan det friisk en det nedersaksisk, dom her westom den oseaan op ean sinnege maniir entwikkele. De ourheid fan hadstaatsbaad Ernst-Piter Strikwerda was der en naam in omtinke feor det kroneborgsk in 2012 festlisse tastand te gybje, werbi det nederlandsk reduserre so gean ta amtlike sprake. In 2011 gong unkundige dat de infiring fan det kroneborgsk der was en opkering krei, ek omdat lesmetoden nou neit eouten tefredenheid foltei sol weasje in 2012. De sprake sol derfuor werskynlik op iirlikst ean jeer letter, in 2013, infeare gean.
Godsdeensten
Kroneborg hei giean staatskierk. 56% fan de inwan is ewangelisk-lutersk en in det mean gas der fan de heerskjend monark ferbidde dat hi dat ek is: de fuoreg kroonprins, prins Alexander Casimir, ferloor haas reit op de troon du hi likwol met haas faam truje wil, de eest-ortodoks prinses Xenia Petrović Njegoš.
27% fan de kroneborgeren is roomsk-katoliik, 8% is anglikaansk en 7% is jeask. 2% hing oden leoën uon. In Kroneborg gyld dat elkenean in begynsel ean kierkgenootskyp unhing, sast hi dat uteouw of neit; dit gyld ek feor bigeliiks sosialisten en kommunisten. Kroneborg has fridom fan godsdeenst, wertru it elke splintergruppering fri stuos feor her bi de ourheid uon te tinje likwa godsdeenstege instelling, wer ean ham likwa buorger bi inkearje kin. De ferwegering fan ateïstiske en agnostiske meanskyppen feor han likwa godsdeenst opkearje te laatje, seorg derfeor dat de festlisse siferen fan kierklikheid werskynlik meit fertitte bin.
Saken likwa buorgerlike stand, doop, brilloft en utfaart gean troksjeand tru de kierk beuordere. Der bestuos in Kroneborg giean buorgerlike brilloft; de staat nim kierklike brilloften uon likwa festlisse oureankamst. De brilloften fan ateïsten dom han neit truje laatje bi ean festlisse opkorren kierk, gean assa neit unerkenne.
Besteoulike indeling
Sint 2016 gong Kroneborg indelle in sesten gemeente:
namme | kopstead | inwan | ourflak | bef.teitens | buorgemaster | sint |
Alexanderstead | Alexanderstead | 2.378.341 | t.b.d. | t.b.d. | Maud Heirens (f) | 2012 |
Bredeborg | Bredeborg | 267.494 | t.b.d. | t.b.d. | Wia MacIntyre-Leemkuil (f) | 2016 |
Dietzland | Portus Regius | 341.154 | 568,88 km2 | 599,69 inh/km2 | Margit Graeff-Ahlstrand (f) | 2012 |
Friiskeborg | Friiskeborg | 1.471.291 | t.b.d. | t.b.d. | Wojciech Jędrzejewicz | 2016 |
Greons | Greons | 153.895 | t.b.d. | t.b.d. | Erwin Ruwaard | 2011 |
Hinte | Hinte | 308.546 | t.b.d. | t.b.d. | Nantko Snyder | 2016 |
Jaltadaborg | Jaltadaborg | 445.421 | t.b.d. | t.b.d. | Donald van der Tuuk | 2016 |
Dronningeland | Marianne | 715.047 | t.b.d. | t.b.d. | Hans-Peter Thollius | 2008 |
Markenland | Danstead | 351.681 | 619,94 km2 | 567,28 inh/km2 | Roxette Dinkla-Buhl (f) | 2015 |
Nei-Steuren | Det Fort | 7.732 | 378,66 km2 | 20,42 inh/km2 | Olaf Dokter | 2010 |
Eesterland | Eesterland | 454.166 | 711,69 km2 | 638,15 inh/km2 | Ed Aarts | 2007 |
Oranjewik | Oranjewik | 448.281 | 1.320,94 km2 | 339,37 inh/km2 | Klaas Heinrichs | 2008 |
Gamel-Kroneborg | Noordein | 885.831 | t.b.d. | t.b.d. | Lena Ewen (f) | 2012 |
Wetteland | Wetteborg | 600.14 | t.b.d. | t.b.d. | Ed Aarrestad | 2013 |
Westerland | Aalborg | 383.701 | t.b.d. | t.b.d. | Eilard Winchester | 2016 |
Westerpuorte | Westerpuorte | 205.681 | t.b.d. | t.b.d. | Rosalee Parker-Bennema (f) | 2016 |
Ferder bin der de trei oden Elementen:
namme | kopstead | inwan | ourflak | bef.teitens | kynkl. guferneor | sint | konseifuorsitter | sint |
de Joffreig | Frederiksbaai | 16.884 | Ditmar Bosman van Hoogeveen | 2006 | Frank Hausgaard | 2014 | ||
Westerteor | Westerteorsbei | 103.399 | 126,88 km2 | 814,94 inh/km2 | Willebrord Nyenhuus | 2016 | Hylke Fopma Tadema | 2016 |
de Witte Eig | West-Markt | 22.451 | Anna Nielsen-Fraeijlema (f) | 2002 | Margreet Rietdekker (f) | 2013 |
Ekonomi
Omdat Kroneborg ean lit land is, wer giean bisondere bilt fan natiirlike grondstoffen wonnen gean kin, hing ean stear deel fan de ekonomi af fan det tourisme en det kansspillenwerk, wertru Kroneborg ek wol bekenne is likwa det Monako fan Noordamerika. Ek bin der ean tal fan ferwerkende nivelwerken bosette; det land fear kemiske en teknologyske prodikten ut, leafsmiddel en goden grondstoffen. 7,3% fan de werkend befolkyng kuom fuor in de landbeu, 23,8% in det nivelwerk en 68,9% in de teenstensektor. De kroneborgske geoldne is sint de neontende iif de feastlisse mint fan det land.
De ekonomisk krisis trof Kroneborg in 2007 en 2008 daneg; krekt in de Fereane Stten krei de husmerk rake batsen. Ean ekonomisk reddingspaket fan staatsbaad Etto Reer fan gyldsaken wist de fri falde werin de geoldne her ophel te remje; fan de weerde fan hast ean hele euro, sint fiif jeren, blif no likwol amper at our.
Onderreout
Onderreout in Kroneborg gas beleon eppenbeer lefere, howel priwete instellingen sint det begyn fan de jeren 90 fan de fuoreg iif stadeg der bin te waaksje. Det program fan eppenbere skole gas alhil beskette tru det staatsbaadskyp fan onderreout, howel skole goden fridom hee feor te beskeje homeng tiid ha besteeg uon beskette fakken, en, in de oden skole, smekke neit-fertwongen fakken ha unbiid. In priwete skole is ean tal begynfakken fertwongen, mar der hee de leou meer fridom feor de rest fan haant program te kysje.
Likwa in ean bilt fan oden landen gas onderreout in Kroneborg unbeden in trei fase: de feorste, de oden en de eouten-oden fase.
Politiik
Kyng fan Kroneborg
Kroneborg is ean grondwetlike monarky met arffolgyng. In Kroneborg gyld ean heel-Saliske folgyngswet, dom besket dat inkel sein han fas folgje kin, of it mo dat der inom de famili giean wettege manlike pretendent fonnen gean kin. De heerskjend monark heer bi de protestantsk (ewangelisk-lutersk) tak fan de famili Habsburg-Lotharingen, dom afstamje fan prins Ernst, de man fan de let dronning Marianne.
Det wetgybjend en det utfiirjend beweud
De hadstaatsbaad
Det amt fan hadstaatsbaad bestuos in Kroneborg pas sint 1981; derfeor sat de keeng de ourheid fuor. Hadstaatsbeid fan Kroneborg was:
# | hadstaatsbaad | amtsbegyn | amtsein | partei | heerskferban |
---|---|---|---|---|---|
1 | Nicolaas Veldtman | 6 sallem 1981 | 1 sallem 1985 | CGU | CGU |
1 sallem 1985 | 3 sallem 1989 | CGU + LKP | |||
2 | Sander Opland Falting | 3 sallem 1989 | 5 sallem 1993 | LKP | LKP + PSV |
5 sallem 1993 | 7 sallem 1997 | LKP + PSV | |||
7 sallem 1997 | 2 sallem 2001 | LKP + PSV | |||
3 | Johan Achterberg | 2 sallem 2001 | 15 marri 2001 | PSV | PSV + PvG + DPG |
Anton Wolff ad interim | 15 marri 2001 | 3 heist 2001 | LKP | interimourheid | |
4 | Sonja Brahms | 3 heist 2001 | 1 sallem 2002 | LKP | LKP + PvG + DPG ad interim, mar met folle fiig |
1 sallem 2002 | 3 sallem 2006 | LKP + PvG (+ DPG tot 2004) | |||
3 sallem 2006 | 30 heist 2007 | LKP + PvG + NCD | |||
Annemarie Torringa-Haraldson ad interim | 30 heist 2007 | 1 sallem 2008 | LKP | interimourheid | |
5 | Ernst-Piter Strikwerda | 1 sallem 2008 | 4 marri 2011 | PSV | PSV + PvG + PU |
6 | Hans Dankert | 4 marri 2011 | 6 sallem 2015 | PvG | PvG + ROOS! |
6 sallem 2015 | PvG + ROOS! |
Ferleden hadstaatsbeid dom nou libje, bin:
- Anton Wolff (*1935)
- Sander Opland Falting (*1941)
- Sonja Brahms (*1942)
- Annemarie Torringa-Haraldson (*1954)
- Ernst-Piter Strikwerda (*1955)