Ghweniaans

Geopoeia
Jump to navigation Jump to search

Het Ghweniaans (ý-Ѷenýsa) is een van de officiële landstalen van de Proletarische Democratie Ghwenië. Het schrift kent 41 letters en 5 accenttekens.

Het alfabet: medeklinkers

Het Ghweniaans kent 25 medeklinkers. Deze worden opgedeeld in twee groepen: 1) de enkele klanken; en 2) de dubbele klanken. Hieronder staan de tabellen van alle medeklinkers met de schrijfwijze en uitspraak.


het Ghwenische alfabet: medeklinkers, enkele klanken
Schrijven als... Uitspreken als...
1 B b bos
2 C c kool
3 D d dolk
4 Г г goal, eng.
5 Ѷ ѷ гhw
6 Я я jas
7 L l lied
8 M m maat
9 N n noot
10 P p post
11 Ψ ψ psychisch
12 Q q quote, kwaliteit
13 R r regen, rollende r
14 S s ster
15 T t tien
16 ʤ ʒ Tsjechië
17 V v vaak
18 X x xylofoon
19 Z z dzèta, oudgr.


het Ghwenische alfabet: medeklinkers, dubbele klanken
Schrijven als... Uitspreken als...
20 Ch ch lachen
21 Ph ph fiets
22 Rh rh prends, fr., Franse r
23 Nq(u) nq(u) ng + kw (+oe)
24 Th th thing, eng.
25 Ş/Sh ş/sh* sjamaan

(* De sh wordt vaker gehanteerd dan de ş.

Het alfabet: klinkers

Het Ghweniaans kent ook 16 klinkers. Deze worden tevens opgedeeld in twee groepen: 1) de enkele klanken; en 2) de dubbele klanken. Hieronder staan de tabellen van alle klinkers met de schrijfwijze en uitspraak.


het Ghwenische alfabet: klinkers, enkele klanken
Schrijven als... Uitspreken als...
26 Ɋ ɑ** bal
27 A a haal
28 Η η bel
29 E e leef
30 I i bil, joch***
31 Y y wiel
32 O o bos
33 Ω ω boos
34 Λ ʌ bult
35 Ʋ ʋ uur

(** Deze letter wordt alleen nog in plaatsnamen e.d. gebruikt, maar is in de taal erg archaïsch (ouderwets taalgebruik). (*** Wanneer de i voor een medeklinker staat, is het een i zoals in het woord bil. Komt er een klinker achter een i, dan wordt deze een j-klank, zoals in het woord joch.


het Ghwenische alfabet: klinkers, dubbele klanken
Schrijven als... Uitspreken als...
36 Æ æ ms
37 Œ œ hoi
38 Au au lauw
39 Eu eu bui
40 Oi oi trottoir
41 U u stoep

Het alfabet: accenten

In het Ghweniaans kent men ook 5 accenttekens, namelijk de volgende (let op de accenten en niet op de bijgeschreven letters. Deze letters zijn enkel voorbeelden):

het Ghwenische alfabet: klinkers, dubbele klanken
Schrijven als... Uitspreken als...
42 Ἑ ἑ Griekse spiritus asper: er komt een h-klank voor de letter waar het accentteken op staat
43 Ἐ ἐ Griekse spiritus lenis (echter met ander gebruik): er komt een h-klank achter de letter waar het accentteken op staat
44 É é geeft klemtoon aan: aanwezig bij ieder woord met twee of meer lettergrepen, uitgezonderd het lidwoord
45 Ū ū geeft lange klank aan
46 ῌ ῃ er komt een i-klank achter de letter

Grammatica: zelfstandig en bijvoeglijk naamwoord

In het Ghweniaans bestaan er 11 naamvallen: het nominatief, genitief, datief, accusatief, vocatief, ablatief, locatief, de instrumentalis, het translatief, benefactief en het essief. Ook kent het 3 meervoudsvormen: het gewone meervoud (konijnen), de dualis (twee konijnen) en het partitief meervoud (een paar konijnen, sommige konijnen, enkele konijnen).

Naamvallen met hun betekenis/vertaling
Naamval Vertaling
1 Nominatief onderwerp
2 Genitief bijvoeglijke bepaling
3 Datief meewerkend voorwerp
4 Accusatief lijdend voorwerp en plaatsbepaling: de plaats waarheen
5 Vocatief aanroepvorm
6 Ablatief bijwoordelijke bepaling (resterend), plaatsbepaling: de plaats waarvandaan
7 Locatief plaatsbepaling: positie, ergens zijn (binnen zijn/erbij zijn), de plaats waar
8 Instrumentalis "door middel van"
9 Translatief toestand/eigenschap van iets als resultaat van een proces of verandering: hij wordt dokter
10 Benefactief "bedoeld voor", "ten gunste/voordele van"
11 Essief "net als"

Hieronder staan de vervoegingen van het zelfstandig naamwoord. Deze zijn hetzelfde als de vervoegingen van het bijvoeglijk naamwoord. Als voorbeeldwoord is genomen: ý-lýnqua, wat taal betekent.

Naamvallen met hun betekenis/vertaling
Enkelvoud Meervoud Dualis Part. meervoud
Nominatief lýnqua lýnquæ lýnquη lýnquy
Genitief lýnquas lýnquæs lýnquηs lýnquys
Datief lýnquo lýnquœ lýnqueto lýnquu
Accusatief lýnquan lýnquæn lýnquηn lýnquyn
Vocatief lýnque lýnques lýnquis lýnquei
Ablatief lýnquad lýnquæd lýnquηd lýnquyd
Locatief lýnquar lýnquer lýnquηr lýnquyr
Instrumentalis lýnquana lýnquanæ lýnquanη lýnquany
Translatief lýnqu lýnquæʒ lýnquηʒ lýnqu
Benefactief lýnquava lýnquæva lýnquηva lýnquyva
Essief lýnquath lýnquæth lýnquηth lýnquyth